|
STRELEN EN LIKKEN – Het
zintuiglijke verleiden van Frans A. Brocatus
Er zullen maar weinig poëzielezers zijn die zich,
gewenst of ongewenst, niet ‘bestreeld’ voelen
wanneer ze in ‘Littekens van het geheugen' afdalen.
Zo geraffineerd maar daarom niet minder indringend
roept Frans August Brocatus (1957,
Gooreind-Wuustwezel) de tastzin op. Zij voelt /
zijn verre hartslag onder haar ringvinger. Een
verrassend citaat, vooral gezien de voorkeur voor
‘ringvinger’ in plaats van de eerder te verwachten
‘wijsvinger’. Nog treffender, en wat mij betreft een
hoogtepunt, is: een duim aarzelend / op de
sluiting tussen haar schouderbladen en dan over /
het bidsnoer van haar rug.
Ook met de andere zintuigen laat hij zich niet
onbetuigd. Dat begint al in de titel, waarbij
‘litteken’ naar zowel het zien als het voelen
verwijst en, onderliggend, naar pijn en een in het
geheugen hakend verleden.
Alle teksten, veertig stuks (in christendom,
judaďsme en islam een nummer dat o.a. een abstracte
hoeveelheid en oneindigheid symboliseert), tellen
strofen van 3-1-3 regels, wat formeel een coherent
geheel oplevert. De cijfers 3 en 7 zijn
priemgetallen en dat zal bij deze immer
consciëntieus componerende dichter geen toeval zijn.
Om de relatie tussen vorm en inhoud te versterken
wordt de titel herhaald in een tekstblok op de
pagina naast élk gedicht, maar liefst 63 keer, plus
telkens als laatste paginawoord ‘littekens’ gevolgd
drie puntjes. Het gaat dus om 40 x 63 = 2520
herhalingen! Als dít geen cicatrix van formaat is!
De 40 titelblokken zijn visueel weliswaar de
grootste ingreep maar er staan in de verzen zelf
behalve kleurennamen tal van beklijvende
kijkoproepen, o.a. wij stappen uit een spiegel
en duwen / schaduwen opzij en het m.i.
mooiste: hij smelt het wit uit haar mateloos
verdriet.
Het horen of luisteren doet daar niet voor onder met
nachten vol sissende snijbranders en, op het
randje, haar gedachten hebben wielen met zachte
banden. Voeg daar nog een soepel lopend ritme
en de nodige klankovereenkomst aan toe…
Minder nadrukkelijk wordt het proeven uitgewerkt; de
meeste omschrijvingen doen er alleen aan denken,
zoals in honden duwen met kwijlende muilen tegen
broekspijpen en zijn tong likt van
zilveren lepels.
Het ruiken komt er tenslotte ronduit bekaaid van af
met alleen: geuren van junkfood en te lang
dezelfde kleren. Dit wordt echter deels
gecompenseerd door gecombinéérde sensitieve
gewaarwordingen.
Voor sommige lezers een intrigerende aanvulling op
het toch al rijke betekenisveld, voor andere een
storing vormt de tekst 'De zwarte vlag', die louter
een opsomming biedt: Liberator – Fokker – Bloch
– Blackburn Skua / De Haviland Mosquito – Flying
Fortress … enzovoort. Hoe dan ook is dit een
Fremdkörper.
Duidelijker jammer is overdaad hier en daar, vooral
in Hij binnenpalmt haar paardenneuzenheupen.
Hiermee nauw verbonden is het gevaar van
mooischrijverij, waarvan maliënkolders van
wolkendraden zich als voorbeeld opwerpt. De
positieve aspecten overtreffen echter, verre, de
negatieve.
Deze in meerdere opzichten bijzondere bundel
aanbevelen? Ik spoor de lezer aan dat zélf te doen,
als die tenminste een soortgelijke streelervaring
ondergaat als ondergetekende.
LITTEKENS VAN HET GEHEUGEN; Frans August
Brocatus; Uitgeverij Ambilicious; Kalmthout/Breda;
2023; ISBN 978 949275713
2023
|