GEDICHT
‘PARAMARIBO’ IN BLOEMLEZING OVER CARAĎBISCHE POËZIE
In 2016 maakte Albert Hagenaars een reis door Suriname.
Hij bezocht het binnenland, de grensplaatsen Albina en
Nieuw Nickerie maar bracht de meeste tijd in Paramaribo
door, de fascinerende hoofdstad, waarvan het historische
centrum nog steeds uit talrijke houten panden en een
karakteristiek stratenpatroon bestaat; reden voor de
Unesco dit aanhoudend bedreigde erfgoed te helpen
beschermen.
Hij schreef er het gedicht ‘Paramaribo’, dat jarenlang een
duister bestaan in z’n toverdoos leidde, tót de kans zich
voordeed het te laten opnemen in het ‘Album van de
Caraďbische Poëzie’, verschenen in april 2022.
Samenstellers Michiel van Kempen en Bert Paasman
verzamelden voor de uitgave 400 gedichten en aanverwante
teksten en lieten zich adviseren door een tiental
cultuurdragers. Uiteindelijk bleef een derde van het
corpus over. De betreffende bijdragen verschenen samen met
tal van illustraties, al dan niet historische foto’s en
kaartmateriaal in wat al meteen een standaardwerk genoemd
mag worden.
In de winter van 2019-2020 maakte Albert Hagenaars een
tweede Caraďbische reis, ditmaal naar Curaçao.

Noraly Beyer schreef het voorwoord, beide samensteller
tekenden voor de inleiding en verantwoording.
‘Paramaribo’ doorstond de selecties en is, vergezeld door
een kunstwerk van Rihana Jamaludin, te vinden op pagina
119 in hoofdstuk zeven, dat zich op identiteit en
discriminatie richt.
PARAMARIBO
Uit het regenwoud gesleept en verzaagd,
in elkaar geslagen van hut tot residentie,
aangehecht met ras na ras, zindert hier
tussen savanne en Atlantisch slijk, deze stad.
Onze verhalen uit de vertes van de wereld,
overgeleverd en vervormd in scharende
talen, gewagen van bloed, schuld en eer,
kortstondig schokken aan duistere heupen.
Onder laag na laag na laag schroeit
de schande; nooit genoeg te zijn begaan
met wat eigen vreemden is aangedaan
op plantages, erven, de ringmuur van het fort.
Want in kluizen broeien aktes, idealen
en leugens verborgen in prijzen
van hout, bauxiet en goud, aardolie.
Wij zijn één. Wij vergeven, geven alles
in feesten, lijf en leden, laaiend leven.

Rihana Jamaludin maakte haar werk ‘In
de stad’ in een gemengde techniek m.b.v. een linodruk
en rollerpainting.
ENKELE FOTO’S

Het “Atlantisch slijk”. Foto: Albert
Hagenaars, 2016

Herdenkingsmonument voor de
slachtoffers van de Decembermoorden in 1982.
Ringmuur Fort Zeelandia. Foto: Albert Hagenaars, 2016

Fort Zeelandia. Foto: Albert Hagenaars,
2016
ENKELE ANDERE GEDICHTEN
NACHT
Tropennacht, karbonkelsterren aan het firmament,
Het zwoel gewelf waaruit de bleke maan
Schaduwen van weemoed achter lemen hutten zendt
En schimmige geraamten triest vergaan.
De schurftige kokosstammen met verziekte huid
Kreunen in de dorre grond van dorst.
Het landhuis, een verlaten bruid,
Droomt hooghartig boven krullengeborduurde gevelborst.
Een negerin gaat door de nacht
Gevangen in betovering der dingen;
En de lucht wordt zwaar van angst en macht.
Nu groeit het menselijk verlangen
En de hunkering
Naar beelden die men nooit meer kan vervangen.
Boeli van Leeuwen
GOEDE VRIJDAG
Regen afgewisseld met zon.
Op het pleintje voor de kathedraal
staan in het wit de mooiste bruine meisjes
van de stad om Christus te begraven.
Afschuwelijke dag.
De Chinees op de hoek houdt zich doof
en verdomt het stiekem te verkopen tussen
de tralies van het half gebarricadeerde raam.
De hele handel staat stil
behalve in de bioscopen van Emile de la Fuente
die uit zuiver kapitalistische overwegingen
een film draait over het Lijdensverhaal.
Bea Vianen
LENGA DI MAMA
Mas ku 6000 idioma
na mundu ta eksistí,
-e mayoria di un minoria,
pero ta abo, papiamentu,
mas serka di mi kurason
mi tin
Ta den bo
mi ta ekspresá
detayenan mas ayá
ku ta zona manera muzik,
tono i melodia ku kisas
den e otronan no ta eksistí
Mas ku 6000 lenga
na mundu ta eksistí,
pero ta mi lenga di mama
ku papa i mama na kuchara
a duna mi mas mi ta tesorá,
mas na mi kurason mi tin pegá
Mas ku 6000 idioma
na mundu ta eksistí,
pero na papiamentu
literatura nos ta skirbi,
na papiamentu nos ta tradusí
obranan internashonal,
pa nos lenga di mama
mas ayá nos elevá
Manera e kunukero
no ta planta solamente
maishi sino tambe batata dushi
papaya,sňrsaka i kalbas
pa mayan e kosechá diversidat,
asina nos tambe mester tesorá
i protehá kada idioma
ku na mundu ta eksistí,
maske ta di e minoria
di mas chikí!
Hilda de Windt Ayoubi
MOEDERTAAL
Meer dan 6000 talen / zijn er in de wereld /-de meeste
van een minderheid / maar jou , Papiamento, / heb ik het
dichtst / bij mijn hart
In jou juist / kan ik terecht voor / de allerfijnste
details / die klinken als muziek, / toon en melodie die
misschien / in de andere talen niet bestaan.
Meer dan 6000 talen / zijn er in de wereld / maar mijn
moedertaal / die liefdevol mijn vader en moeder / me met
de lepel hebben ingegeven / die houd ik meest in mijn
hart vast
Meer dan 6000 talen / zijn er in de wereld / maar in het
Papiamento / schrijven we literatuur, / in het
Papiamento vertalen we / de wereldliteratuur, / om onze
moedertaal / ginder hoger op te tillen
Zoals een boer op het land / niet alleen mais plant /
maar ook zoete aardappels / papaya, zuurzak en kalebas /
om morgen verscheidenheid te oogsten, / zo moeten wij
ook elke taal / koesteren en beschermen / die in de
wereld bestaat, / al is het van de piepkleinste /
minderheid, de taal!
Vertaling: Professor Pieter Muysken
WEGENS STERFGEVAL GESLOTEN
Al lang geleden gelezen in de jaren zeventig
speurend naar dat ene sterfgeval in de familie
dat er een reden was
om de gehele dag gesloten te zijn.
Zij die voor de deur stonden
lazen het bericht driemaal
voor sommigen een triest bericht
anderen vonden het een besparing.
Iedereen vroeg zich af
wie er was overleden.
De vrouw zat bij haar minnaar.
De man verliet het hoerenhuis.
Quito Nicolas
HEIMWEE
lopend tussen gele rijsthalmen
hun lied gezongen door landbouwers
zoek ik weer het leven dat gedijt
tussen de bibits
terwijl ik wegging
ging de rijstaanplant hier door
wapperende rokken van zwoegende vrouwen
de oogsttijd is nabij
regen waste hun zweet en geur weg
huilende kinderen
zingende mannen
giechelende vrouwen
sommige dansten, sommige dronken
het feest ging door
och, dat ik de vreugde
van de modder niet begreep
Cándani (Asha Radjkoemar)
ALLE DICHTERS EN AANVERWANTE AUTEURS
A. Amier, Frank Martinus Arion, Marius Atmoredjo, Bernardo
Ashetu, Robin Baldewsingh, J.R. Basuki, Aletta Beaujon,
Charles P. de Beauvois, Bhai (James Ramlall), Oda Blinder,
Gershwin Bonevacia, Frank Booi, Aart G. Broek, Eddy Bruma,
Edgar Cairo, Cándani (Asha Radjkoemar), Joseph Sickman
Corsen, Eduardo Curet, Kwame Dandillo (Pieter Polanen),
Michael Deak, Cola Debrot, Aagje Deken, Thea Doelwijt,
Frida Domacassė, R. Dobru (Robin Raveles), Giselle Ecury,
Nydia Ecury, Radna Fabias, Johan Farret, Hans Faverey,
Frater Vedastus Bleijs, Harry de la Fuente, Chitra
Gajadin, Enrique Goilo, Andrés Grimar (René de Rooy), A.
de Groot, Klaas de Groot, Trudy Guda, Stan Haag, Fred de
Haas, Henry Habibe, Albert Hagenaars, Carel de Haseth,
Lucille Haseth, Albert Helman (Lou Lichtveld), Willem H.M.
Hoyer, Rosabelle Illes, Drisana Deborah Jack, Elias
Juliana, Eduard Kasimoen, Rahman Khan, Michiel van Kempen,
Shon Kolá, Antoine A.R. de Kom, Lucy Kortram, Johannes
Carolus Kruisland, Pierre A. Lauffer, John Leefmans, Boeli
van Leeuwen, Noni Lichtveld, Rick Lina, Clyde Lo-A-Njoe,
Jeangu Macrooy, Ken Mangroelal, P.P.M. de Marchena, Tip
Marugg, Raj Mohan, Greta Monach, Robby Morroy, Jit Narain,
Quito Nicolas, Federico Oduber, Robby Oeditram, Walter
Palm, Nicolás Pińa Lampe, Eddy Pinas, Rudy Plaate, Hugo
Pos, Elly Purperhart, Igma van Putte-de Windt, Celestine
Raalte, Eugčne W. Rellum, Sonny Reiziger, Lupe Reyes, Hein
Roethof, Scott Rollins, Paul François Roos, Ernesto
Rosenstand, G.G.T. Rustwijk, C, van Schaik, Alfred
Schaffer, Hendrik Schouten, Johanna Schouten-Elsenhout,
Lasana M. Sekou, Jozef Slagveer, Michaël Slory, Wycliffe
Smith, Glenn Sluisdom, Tobby Soekatma, Henna J.E.
Spalburg, Petrus Stuyvesant, Srinivási (Martinus Haridat
Lutchman), Surianto (Ramin Jozef Hardjoprajitno), Michael
Tedja, Goedoe Goedoe Thijm, Harry van Tienen, Carry-Ann
Tjong-Ajong, Ramon Todd Dandaré, Hariandi Todirijo,
Trefossa (Henri de Ziel), Vicente Tromp, Typhoon (Glenn de
Randamie), Corly Verlooghen, Bea Vianen, Dorus Vrede,
Wendela de Vries, Gloria Wekker, Joanna Werners, Joan
Wils, Hilda de Windt Ayoubi, Max Woiski, Betje Wolff,
Kenneth Zandvliet, H. de Ziel.
'ALBUM VAN DE CARAĎBISCHE POËZIE'; Voorwoord Noraly
Beyer; Samenstelling Michiel van Kempen en Bert Paasman;
256 pagina's; Rubinstein Publishing bv Amsterdam; ISBN 9
789047 629382; Prijs € 34,99.
|