Nieuws

index

GEDICHT OP ZWERFKEI IN BOSSCHE BROEK (Pagina in bewerking)

Het boek De cassette met kaarten

In het kader van het project Poosplaatsen langs de Dommel, werd een aantal auteurs uitgenodigd om een gedicht te leveren dat, uitgekapt in een grote zwerfkei of anderszins, in het stroomgebied van deze waterloop geplaatst kan worden.
Initiatiefneemster Pien Storm van Leeuwen verzocht Albert Hagenaars een tekst te leveren die verband houdt met het zes maanden durende beleg van ’s-Hertogenbosch door prins Frederik Hendrik in 1629. De steen met zijn gedicht kreeg een plek in natuurgebied Bossche Broek tussen Vught en de zuidelijke muren van de Brabantse hoofdstad, die vanwege haar ligging in nat land gemakkelijk te verdedigen was en daarom de bijnaam ‘onoverwinnelijke moerasdraak had verworven.
Albert Hagenaars richtte zich vooral op het gegeven dat de inname, die gelukkig niet in een bloedbad ontaardde, binnen de stadsmuren zeker niet alleen als een overwinning werd beschouwd maar voor grote groepen als het begin van een vijandelijke bezetting. Kloosters en kerken werden genaast en veel katholieken verlieten vanwege beperkingen voor het belijden van hun geloof de stad. Nieuwelingen, vooral uit Holland, namen hun plaats in. Werkelijkheden liepen dooreen en zorgden voor grote verwarring. Zoals gebruikelijk werden de gebeurtenissen in verschillende historische kaders geplaatst, afhankelijk van de belangen van de betreffende partij.
Het beleg, deels bekostigd uit ‘de Zilvervloot’ die door Piet Hein het jaar daarvoor was binnengebracht, boezemde bij vriend en vijand en in binnen- en buitenland ontzag in voor Frederik Hendrik en de inzichten op strategisch en logistiek gebied van zijn staf. De capitulatie, op 14 september 1629 was een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog. De Staatsen kregen nu een groot deel van de Zuidelijke Nederlanden onder controle, wat meespeelde bij het bereiken van de definitieve vrede 19 jaar later.

Het gedicht, wegens de beperkte ruimte op de kei kort gehouden, luidt als volgt:

Volg van hier zijn berekende blik,
nader, behoedzaam als een dader,
de geschonden schansen en ervaar
nu in u zelf hoe deze stad zich uit haar
schubben en dras verheft, schuldig
haast, verward in verhaal na verhaal.

Kees Hermis maakte het chronologisch daarop volgende gedicht over de inname van de stad. Andere literaire collega’s van wie werk opgenomen werd zijn o.a.: Catharina Boer, Frans August Brocatus, Anton van Duinkerken, Constantijn Huygens (als secretaris van de prins ooggetuige van de gebeurtenissen), Frans Kuipers, Jasper Mikkers, Hannie Rouweler en Pien Storm van Leeuwen zelf.

Poosplaatsen langs de Dommel is de derde literaire onderneming met poëzie in de openbare ruimte van Pien Storm van Leeuwen. Eerder voorzag zij met hulp van tientallen medewerkers de Nederlands-Vlaamse grensstreek van een groot aantal gedichten op banken en geïmporteerde zwerfkeien, alsmede het stroomgebied van de Mark.

De presentatie van het project, waartoe behalve de teksten op zwerfkeien en stenen banken ook een boek en een cassette met kunstkaarten behoren, vond plaats in de Frederik Hendrikzaal van kasteel Maurick in Vught op dinsdag 20 december 2011.

Zie ook: www.trajart.nl www.pienstormvanleeuwen.nl www.degroenevesting.nl www.romeinshalder.nl

Pien Storm van Leeuwen. Foto: AH. 2007.		* soms drijven zij zwijgend mee met de stroom soms blijven zij eenzaam voor anker eilanden, echo's van stilte, waar klanken niet landen oor noch adem woorden draagt tot liefde over diep water zich waagt tot aandacht slaagt de stilte te doorbreken

Jasper Mikkers. Foto: Siti Wahyuningsih.		* ik ging ooit naar de Dommel om de brug te zien roerdommelende kolken trokken aan mijn blik populieren wortelden in rimpelingen, de wei lag als een hond met groene vacht te luisteren aan hun voeten

Frans August Brocatus. Foto:AH.		* lees de zinnen met vissenvingers geschreven op onderwaterstenen zie hoe de Dommel zich zwijgend richt naar verre torens het landschap dicht

Constantijn Huygens in Den Haag. Foto: AH.		OVER HET BELEG VAN 'S-HERTOGENBOSCH. IN HET HUIS 10R.HEEM TE VUCHT Mijn broer, mocht je denken dat ik me hier verveel, Kijk dan maar eens of iets aan mijn vertier kan tippen. Ik hoor perfect het bulderend geschut, Wanneer de nachtegaal dat niet belet. Mijn kamer, aan drie kanten elk twee vensters, Kijkt westwaarts op het puik van onze mensen, Noordwaarts op tuin, stad en rivieren, Zuidwaarts…kampementen evenveel als regimenten. Ik ontwaar 's-Hertogenbosch, dat heden dommelt, Hoewel zij ons van ver gezien welhaast te baden lijkt: Maar dan te midden van het bos van een edelman, Dat niets dan lusthof is en bloementuin en bongerd. Als kou me hindert, weet mij van eik tweevoudig vuur - Waarvoor ik enkel soms wat hoef te laten halen - Stellig en snel verlichting te verwerven van de nood Waaraan ik elders mij weleens zag sterven. Als hitte overdag de lucht dusdanig drukkend maakt Dat het al bijna lijkt of zomer naar hier spoedt, Vind ik zoveel beschutting op drie pas van de poort, Dat het mij het Voorhout welhaast vergeten doet. Vertaling Pien van Storm van Leeuwen

Catharina Boer. Foto: AH.		ZOMER de ijsvogel is een ogenblik dat dit tijdloos broekland wekt als hij door zomerlicht flitst de vis pikt en met zijn blauw en oranje vervloeiend weer hemel is

Peter Korsman. Foto: Jan-Willem Storm van Leeuwen		WINTER Kleur ligt in gebreke en onder een koudedeken van winterrag dit binnenveld bezweken, toch jaagt diep weg een rode vlam spiegelen we inbloeds nog de vos www.piraap.nl

Anton van Duinkerken in Bergen op Zoom. Foto: AH.		Vreugde is van goddelijk gelukkig zijn Een voorgevoel, wat zonneschijn op scherven, Gringe vonk, doch van ondoofbaar vuur. Wij rijpen hier als druiven voor den wijn En weten, dat wij stervende niet sterven, Doch overglijden in een tijdloos uur.

Kees Hermis. Foto:		1629 de vuurmond van de stedendwinger dreef de moerasdraak uit, nog hangt de echo in de flank van zompig laagland, de bres in het bastion is dicht- gegroeid met tijd, over vandaag valt een vlucht witte duiven, licht- kanteling bewaakt door het oog van de roerdomp

Hannie Rouweler. Foto:		* Woorden laat ik zweven vanaf de brug. Ze drijven traag voort, eerst samen, verdwijnen dan één voor één uit zicht achter een flauwe bocht naar de einder.

Silva Ley. Foto:		* Bomen en torens overal als schrijfstiften in het land wat staat in hout of aan hemel geschreven? wolken en woorden jagen voorbij