index
Foto: Albert Hagenaars
Twee dames en twee heren. Twee Vlamingen en twee Nederlanders. Twee debutanten en twee ervaren schrijvers. Met deze dualistische aanbeveling verstuurde schrijfdocentencollectief Schrijven & Schrappen uitnodigingen voor een literair ontbijt op zondag 6 oktober 2019.
Schrijven & Schrappen organiseert al vele jaren cursussen waarin de nadruk behalve op het ontwikkelen van vaardigheden ook op taalplezier ligt. Schrijven & Schrappen is vooral actief in West-Brabant en de provincie Antwerpen.
Voor de literaire ochtend van 6 oktober werden Dirk van Boxem, Albert Hagenaars, Lore Mutsaers en Anne Vegter geboekt.
De activiteit vond plaats in dansschool Jac. Danst aan de Buitenvest in Bergen op Zoom, een voormalige expeditiehal van haardenfabriek Beckers, waar regelmatig culturele manifestaties zijn.
Journalist/auteur Sonn Franken maakte de meeste foto's.
Tussen de eetrondes werd telkens een interview afgenomen door een van de vier leden van Schrijven & Schrappen met een van de vier auteurs.
HANNEKE STUART EN ALBERT HAGENAARS
Hanneke Stuart. Foto: Sonn Franken.
Foto: Sonn Franken.
Hanneke Stuart en Albert Hagenaars beten het spits af. De vragen hadden vooral betrekking op het belang van reizen en Indonesië in zijn boeken.
Aan het begin en aan het einde van het vraaggesprek las Albert Hagenaars de volgende gedichten voor:
DE LOOFKUILEN
Vader maait, rooit en snoeit.
Vanuit de kersenboom volg ik wat hij doet,
zoals ik hem en zijn oude vrienden afluister
wanneer ze lachen om ziekte en honger,
de bombardementen in die laatste maanden.
Het grote duistere land is een wereld ver
maar dan, één keer per jaar, te dichtbij.
De strijd lijkt gestreden. Hij rijft het loof
tot een stapel bijeen, laadt de kruiwagen,
vult de kuil tot boven de rand en knielt.
Valavond. De vlammen schieten
zuchtend omhoog. In hun schijnsel
staart hij eindelijk naar mij en glimlacht,
mooi als een filmster maar ook vermoeid
van veel meer dan deze donkere zondag.
Geregeld nog daal ik af in zijn kuilen
maar vind nooit iets anders dan bevelen
in de taal die ik verwoed zou leren
teneinde de zoetste woorden te vinden
om hem uit zijn zwijgen te ontwinden.
Foto: Sonn Franken.
NAVEL VAN DE WERELD
Voor Siti
Op drieduizend meter hoogte
rijst de top van de Merapi op
uit een mist van nooit voorbije verhalen.
Er kringelt altijd rook uit de vulkaan
en soms, wanneer niet is voldaan
aan de voorschriften van vroeger
stroomt het bloed uit het binnenste
der aarde over haar beboste flanken
en bedekt de vlakte met vruchtbaarheid.
Juist hier, net ver genoeg van toezicht,
schoof je neus over m'n hals en gezicht
en snoof je de geuren van een ander
bestaan op, steden, leugens, teksten
en nam alles over, één moment
stond ik leeg aan de afgrond,
toen vulde je me met meer jaren
van gemis en herinnering aan wat had
kunnen zijn dan ik ooit had ervaren.
Vastgeklonken op deze richel van lava,
ontsloot je je mond op wat ons nu verbond:
een leven in elkaar, verbonden met Java.
ANNA WALSCHAERTS EN DIRK VAN BOXEM
Anna Walschaerts. Foto: Sonn Franken.
Dirk van Boxem. Foto: Sonn Franken.
In het tweede gesprek ondervroeg Anna Walschaerts de Brusselse auteur Dirk van Boxem. Hij debuteerde onlangs met de door uitgeverij Polis geproduceerde roman 'Morgenster'. Daar gingen dan ook de meeste vragen over.
Klik hier voor een van de eerste recensies over 'Morgenster'
FRAGMENT UIT 'MORGENSTER'
Antwerpen, Zurenborg, 1904. Architect Jos Bascourt heeft van Heinz Brugmann de opdracht gekregen een art nouveau huis te bouwen voor zijn maîtresse, Anna. In dit fragment wandelen Bascourt en Anna door de straat in aanbouw.
Het geluid was oorverdovend. Overal in de straat werd getimmerd, geklopt en gemetseld. Paarden trokken karren met bouwmaterialen over de kasseien, werkmannen schreeuwden elkaar bevelen toe. Anna had met Jos Bascourt afgesproken om het terrein te gaan bekijken, nu het nog braak lag. Dat mocht van Heinz.
In het eerste deel van de Cogels-Osylei waren al een aantal huizen afgewerkt en bewoond. Het huispersoneel liep met volle manden tussen de drukte door, botste af en toe tegen de vrolijke en opgewonden Anna. Bascourt stopte voortdurend om uitleg te geven. Over elk huis had hij wel iets te vertellen, en hij had complimenten over voor zijn collega's.
Maar het langst bleef hij stilstaan bij In de Sterre, de Sonne en de Mane, dat hij zelf had gebouwd. Drie huizen die samen de indruk wekten er al te staan sinds de middeleeuwen, en voornamer leken dan het stadhuis, met hun torentjes, beeldhouwwerken en waterspuwers.
'Het is tien jaar oud,' zei Bascourt, 'en vandaag zou ik het niet meer op deze manier doen. Ook niet wanneer klanten het vragen. Het is een vals verleden, een constructie van vandaag, een heden dat er geen wil zijn. Het is sentimenteel. In de middeleeuwen of de renaissance bouwden ze helemaal niet zo. Nu kijk ik liever vooruit. De stad van de toekomst mag, en moet zijn wortels in het verleden hebben, zeker, maar ik heb toch liever de takken en de blaadjes van deze lente, fris en sappig. Onze tijd is toch fantastisch? Vind je niet?'
Anna knikte. De lente van de stad. De nieuwe tijd, met zijn grote werken, de vooruitgang. Daar maakte ze nu deel van uit. Het was ongeloofwaardig en bespottelijk en toch overweldigde het gevoel haar. De mogelijkheden! Ze stopte even. Bascourt liep door, voorbij de rotonde met de witte paleizen. Straks zou ze schitteren zoals deze straat, dit was de plek waar ze het afval van het verleden zou loslaten en vergeten.
Het terrein lag voor hen links van de straat, en leek klein. Met zijn stok, waarmee hij haar daarnet nog details op daken en gevels had aangewezen, tekende Bascourt nu grofweg de omvang van elke kamer op de grond. Zo klein was het nu ook weer niet.
'Ik zoek verfijning', zei Bascourt. 'Grote oppervlaktes zijn vaak vermoeiend. Je kunt bijna niet anders dan jezelf herhalen. Structuur, ornamenten, grootte heeft behoefte aan ritme en regelmaat, anders wordt het een hutsepot waarin alles zijn smaak verliest. En de meeste huizen hier in de straat zijn eigenlijk al hetzelfde. Dezelfde kamers op dezelfde plek, dezelfde sierelementen verspreid over het huis. Opdracht van Engetrim, de maatschappij die de ontwikkeling van de buurt hier in handen heeft. In een kleiner huis is ruimte voor spitsvondigheid, voor bijzonderheden. Jij bent een speciale vrouw, Anna. Jij verdient iets bijzonders.'
Anna keek naar hem. Ook hierbuiten had hij alles van een volwassen slungel, die haar schaamteloos naar de mond praatte. Zo'n compliment gaf hij zeker aan iedereen, hij kende haar helemaal niet. Of was het misschien de onverzorgde haarbos die haar die indruk gaf. Die dunde al wat uit, zag ze in de zon, met hier en daar wat grijs. Zo jong was hij dus ook niet meer. Nu liep hij rond op het terrein, peinzend, zijn hand in zijn korte baard. Hij draaide zich om, zag dat ze naar hem keek. Ze lachte.
PETER VAN DER GRAAF EN ANNE VEGTER
Peter van der Graaf. Foto: Sonn Franken.
Anne Vegter. Foto: Sonn Franken.
Anne Vegter was in de periode 2013-2017, na Gerrit Komrij, Simon Vinkenoog (interim), Driek van Wissen en Ramsey Nasr, Dichter des Vaderlands.
Peter van der Graaf concentreerde zich vooral op deze periode in de literaire loopbaan van Anne Vegter. Zij bood niet alleen veel kritische kijkjes achter de schermen van het fenomeen maar las ook voor uit het boek 'Wat helpt is een wonder'. Dat verscheen bij haar afscheid en bevat alle 'vaderlandse gedichten', een aantal columns en de volgende checklist voor haar opvolger:
Je hebt geen slaap nodig.
Je hebt geen tijd nodig.
Je hebt geen vrienden nodig.
Je hebt geen huis nodig.
Je hebt geen geld nodig.
Je hebt geen geliefde nodig.
Je hebt geen coach nodig.
Je hebt een auto nodig.
Het optreden van Anne Vegter vormde voor Siti Wahyuningsih en Albert Hagenaars aanleiding een Indonesische vertaling te maken van haar gedicht MH17 (ook opgenomen in 'Wat helpt is een wonder'. Hun versie werd op 9 oktober gepubliceerd op Suara suara dari utara, waar al bijna 200 Nederlandse en Vlaamse gedichten in Indonesische vertaling zijn te lezen.
MH17
Twintig keer naar het journaal gekeken en het is nog steeds
waar: zomaar in het web gevlogen van de oorlog van anderen.
Bestaat er in het Russisch ook een woord voor schuld,
woord voor genade, noem het woord dat macht niet duldt:
voor zulke pijn heb je niet eens een woord.
Twintig keer naar het journaal gekeken en het is nog steeds
moord. Je zoekt de weefsels van dit abrupt verhaal. Je vindt
het woord, who cares of het bestaat of niet. Wereldverdriet.
(17 juli 2014. Na het neerhalen van de MH17 in Oekraïne.)
Klik hier voor de Indonesische vertaling van het gedicht MK17
RIANNE ACDA EN LORE MUTSAERS
Rianne Acda. Foto: Sonn Franken.
Lore Mutsaers. Foto: Sonn Franken.
Rianne Acda vroeg de Antwerpse romancière Lore Mutsaers wat er zoal komt kijken bij een debuut. Op humoristische wijze gaf de schrijfster inzicht in de achtergronden en las ze fragmenten uit haar eerste roman 'Dwaal zacht' voor.
Klik hier voor meer informatie
Foto: Sonn Franken.
Foto: Sonn Franken.
Gastheer Jac. van den Elshout geschilderd door Steven Bouwens.
Foto: Albert Hagenaars.
index