index

‘TROPENDRIFT’ OP DE BELGISCHE ZENDER RADIO CENTRAAL

 


 

PROGRAMMA VHOORSPEL OP WOENSDAG 20 MEI
SAMENSTELLING EN PRESENTATIE: RUDI CLAESSENS

PROGRAMMA 17:00-19:00 UUR

Louis Andriessen – ‘Garden of Eros’, string quartets
Uitvoering: Het Schoenberg Quartet

Marc Pairon - Poëzie

Edgar Varèse – ‘Intégrales for wind and percussion’ en ‘Poème Électronique’
Uitvoering: Het Asko Ensemble  

Dirk Johan Stromberg / Albert Hagenaars – ‘Tropendrift’ / ‘Tropical Drift’
Uitvoering: Dirk Johan Stromberg, declamatie Douglas Cohen

Rozalie Hirs – ‘Source of blue’
Uitvoering: Marcel Worms, piano

Ron Ford – Music from 1997

 

RUDI CLAESSENS:

Aandacht nu voor een bundel en een dubbel-cd, poëzie van Albert Hagenaars, ‘Tropendrift’ /‘Tropical Drift’, een uitgave van In de Knipscheer uit Haarlem, uitgebracht in 2003. Ik heb reeds aandacht aan de bundel besteed toen hij uitkwam, in Vhoorspel, maar nu heb ik er ook een dubbel-cd bij. Die verscheen in 2006, ook bij Uitgeverij In de Knipscheer, met muziek van Dirk Johan Stromberg, die 18 van de 48 gedichten uit deze bundel op muziek zette. U hoort een ruim fragment uit deze dubbel-cd en ik zal telkens een gedicht bij de vier tracks die ik selecteerde voorlezen in het Nederlandse origineel.
Albert Hagenaars, geboren in 1955 in Bergen op Zoom (dat is een Nederlandse grensstad, de eerste stad over de grens hier in Antwerpen) was in eerste instantie beeldend kunstenaar en galeriehouder en daarna dichter en schrijver. Zijn eerste dichtbundel verscheen in 1979. Hij publiceerde naast poëzie enkele romans en essays en kritische teksten over literatuur. Hij is momenteel ook redacteur bij Poëzie-uitgeverij WEL in Bergen op Zoom, een uitgeverij die ook een aantal Belgische auteurs in het fonds heeft, dus het grenselement komt daar aan bod.
Wat grenzen betreft, in deze bundel worden veel grenzen overschreden. Er zijn zeven cycli die verwijzen naar verschillende landen. Albert Hagenaars is gehuwd met een vrouw uit Indonesië. Daar spelen veel gedichten zich af, maar ook in Thailand, Maleisië, Singapore. In Indonesië op de eilanden Sumatra, Bali en vooral Java. Dat zijn de contreien waar de bundel is gesitueerd. Hij maakt veel reizen, Albert Hagenaars, niet alleen naar deze streken, waar hij elk jaar in de zomer woont maar ook naar andere landen.
De gedichten werden vertaald in het Engels door John Irons. Het is een tweetalige bundel. Nu het eerste gedicht van de bundel. Ik zal dat voorlezen en daarna de track laten horen. De openingscyclus is gesitueerd in Thailand en het eerste gedicht daarvan is Bangkok: R & R.

 

BANGKOK: R & R  

Not one sucks the fear out of me,

nog net, niet meer leesbaar op de wc-muur.

Ik zie hem, voor even terug uit Nam,

blond, lang en lacherig van de zenuwen

 

in de schaduwen van The Strip. Neon

striemt het verlangen. Tijd stremt. Zoekend

naar mijn Indisch meisje uit Den Haag

betast je wie jou voor een handvol rijst berijdt.

 

Lig je weggerot aan een strik of jaag je

thuis je lege taxi door zo’n godverlaten oord?

Jouw laatste zin, mijn eerste, dezelfde soort:

Het gat, altijd en overal die ene vrouw.

 

 

Dit was het openingsgedicht uit de bundel ‘Tropendrift’ / ‘Tropical Drift’ van Albert Hagenaars, een uitgave van In de Knipscheer uit 2003. De componist en musicus Dirk Johan Stromberg maakte een dubbel-cd met 18 van de 48 gedichten uit deze bundel. Hij selecteerde die gedichten en zette ze op muziek. Dirk Johan Stromberg, oorspronkelijk uit de USA maar opgegroeid in Europa, werkte met elektronica en akoestische instrumenten. Hij was op het moment dat hij deze cd maakte actief aan de faculteit van een universiteit in Turkije, Istanbul Bilgi University. Albert Hagenaars heeft me er op gewezen, dat deze muziek ook is uitgezonden op de Turkse radio. Dat is ook een element dat ik kan meegeven. Ik neem aan dat ik hier voor het Nederlandse taalgebied de primeur heb, dat de muziek nog niet op de Nederlandse en Belgische radio werd uitgezonden. Het is een heel bijzondere dubbel-cd zoals het ook heel bijzondere poëzie is.
Dirk Johan Stromberg was dus actief in Turkije, momenteel in Vietnam, waar hij in Ho Chi Min City een festival heeft mede opgericht en er ook mededirecteur van is. Hij is ook actief op de Technology University. Hij is dus iemand die veel reist, in elk geval vele gebieden verkent en zich er ook vestigt. Dat is een kenmerk voor deze Dirk Johan Stromberg.
De bezetting voor deze dubbel-cd is: verteller - Douglas Cohen. Hij reciteert de gedichten. Verder fluit en piccolo - Andrea La Rose, saxofoon en fluit – Christopher Bacas, gitaar – Alfredo Marin, bass – Andrew Livington en computer en artificial intelligence Dirk Johan Stromberg zelf. Dat zijn de omschrijvingen op de cover.
Ik zal de openingstrack nu laten horen. Deel 1, movement 1 van ‘Thailand’. U hoort ‘Bangkok: R & R’, voorgelezen door Douglas Cohen. Het is tevens de langste track op de cd, hij duurt 13 minuten.

 

BANGKOK: R & R

‘Not one sucks the fear out of me’,

still just, no longer legible on the toilet wall.

I see him, back for a while from Nam,

blond, tall and tittering from tattered nerves

 

in the shadows of The Strip. Neon

slashes longing. Time clots. Searching

for my dark girl from The Hague

you fondle who’ll ride you for a handful of rice.

 

Are you rotting in a noose or, through of one those

godforsaken places, racing your empty taxi home?

Your last sentence, my first, the same kind:

The hole, always, everywhere that one and only woman.

 

Klik om de track te beluisteren op de knop: 

Dit was het eerste nummer van de dubbel-cd ‘’Tropendrift’ / ‘Tropical Drift’ die, samen met de bundel, als set dus, € 16.90 kost. Verkrijgbaar bij Uitgeverij In de Knipscheer.
Ik kom nu bij de cyclus ‘Maleisië & Singapore’, de tweede cyclus. Daaruit het gedicht ‘Kuala Lumpur’. Dat lees ik voor en daarna hoort u de bijbehorende track met het gedicht in de Engelse versie van John Irons.

   

KUALA LUMPUR

Stad van trage stonden, genoemd naar modder-

stromen die, als wij, hier zwijgend samenkomen.

Stad in de klem van blonde klerken vol heimwee,

genomen door mijnwerkers uit heel Azië.

 

Kleren plakken er aan het lijf, zoals in ons huis

met de rolluiken, die dicht moesten blijven van jou.

Net als daar: grijze lucht, strakgespannen vlies.

De droge tikken vanaf het cricketveld; hoofden

 

rollen in manden. Verdwalen verheldert. In de som

van misverstanden, in de Brickfields van Indiatown,

kniel ik voor het neon van een gebiedende taal,

delf ik naar tin in jouw uitgeputte schoot.

 

Dit was het gedicht, nu de bijbehorende track, gebracht door Douglas Cohen in de vertaling van John Irons.

 

Klik om de track te beluisteren op de knop: 

 

KUALA LUMPUR

City of idle hours, named after muddy

rivers which, like us, meet here in silence.

City in the grip of homesick blond clerks,

taken by mineworkers from all of Asia.

 

Clothes stick to the body, as in our house

with the roll-down shutters you always wanted closed.

Just as there: grey sky, tightly stretched membrane.

The dry clicks from the cricket field; heads

 

rolling into baskets. Going astray enlightens. In the sum

of misunderstandings, in the Brickfields of Indiatown,

I kneel before the neon of a commanding language,

digging for tin in your exhausted lap.

 

Nu wat verder, uit de vijfde cyclus, ‘Bali’, de eerste twee gedichten: ‘De godin van de liefde I’ en ‘De godin van de liefde II’. Er is ook een ‘Godin van de liefde III’. Dat heeft te maken met het gegeven dat de gedichten in cycli van drie ondergebracht zijn.
We zijn inmiddels bij cd 2 beland, waar de gedichten van ‘The goddess of Love’ het eerste deel ofwel de eerste movement vormen.

 

Klik om de track te beluisteren op de knop: 

 

DE GODIN VAN DE LIEFDE I

‘Ik ben van ver gekomen, op een stroom

van talloze liefdes.’ Gehouwen uit de steen

die als een tong van lava in de velden drong,

opent ze, brekend vuur, haar lippen vol gram

 

en staart me met mos en mest op haar ogen

verblindend aan: de haastige handelingen

in parkings en parken, liften en luxe kamers.

Waar ook: kuchend van de astma bereed je me.

 

‘En jij, ook jij kwam van ver, uit een droom

over de boom des levens. En over vallen.’

Geritsel in haar keel, gehijg uit de hoorn.

Ik bestijg de trap, verneder me. Nader haar.

 

 

DE GODIN VAN DE LIEFDE II

Elke trede bedekt met bedorven offers, haar

lendendoek van wit en zwart vergaan tot rafels.

Geen zuchtje wind beroerde de beroete palmen.

Ik sloeg mijn armen om haar heen. Jij drukte af:

 

lange tongen van lust op een verkoold scherm,

heilig geflakker boven het hoofd. De kapelaan

met de dikke brillenglazen en de aanwijsstok.

Speeksel op het bord. De Oefening van Berouw.

 

Hij boog zich over ons, stamelde met jouw stem:

‘Bedreig me, bedrieg me met je mond.’

Het is m’n beroep. Eerzaam valt de sneeuw,

op de sawahs, op het offer. Op mijn vrouw.

 

U hoort nu de gedichten in Engelse vertaling en met muziek van Dirk Johan Stromberg uit de dubbel-cd, cd 2, part 2, Movement 1, ‘The goddess of love’ I en II, samen tien minuten.
Dirk Johan Stromberg zette poëzie van Albert Hagenaars op muziek. De Engelse vertaling is van John Irons.

Klik om de track te beluisteren op de knop: 

 

THE GODDESS OF LOVE I

‘I have come from afar, on a stream

of endless loves.’ Hewn from the stone

that thrust into the fields like a tongue of lava,

she, breaking fire, opens her wrathful lips

 

and stares, with moss and muck on her eyes,

blindingly at me: the snatched acts

in parking lots and parks, lifts and luxury suites.

No matter where: hacking with asthma you rode me.

 

‘And you, you too came from afar, from a dream

of the tree of life. And of falling.’

Rasping in her throat, gasping from the horn.

I climb the stairs, debase myself. Approach her.

 

 

THE GODDESS OF LOVE II

Each step strewn with tainted sacrifices, her

dhoti of white and black rotted to rags.

No breath of wind stirred the sooted palms.

I put my arms around her. You pulled the trigger:

 

long tongues of lust on a charred screen,

holy flickering above our heads. The school chaplain

with the thick glasses and the pointer.

Spit on the blackboard. The Act of Contrition.

 

He bent down over us, stammered with your voice:

‘Threaten me, betray me with your mouth.’

It is my profession. The snow falls virtuously,

on the sawahs, on the sacrifice. On my wife.

Tot hier muziek uit de dubbel-cd ‘Tropendrift’ / ‘Tropical Drift’ van Dirk Johan Stromberg. De poëzie is van Albert Hagenaars, vertaald door John Irons. De uitgave is van In de Knipscheer uit 2006, gebaseerd op de gelijknamige poëziebundel die, eveneens bij uitgeverij In de Knipscheer in 2003 uitkwam. Bundel en cd zijn als pakket samen te verkrijgen.

 

index