REPROCITAAT

In het Rembrandtjaar 2006 nodigde Uitgeverij Hoenderbossche Verzen een aantal dichters uit om een gedicht te leveren dat naar leven en werk van Rembrandt verwijst, bestemd voor de bloemlezing ‘Door de hand van Rembrandt’.

Van Albert Hagenaars werd het speciaal voor dit boek geschreven vers ‘Magdalena Vos ofte tfelle vosken, 1646’ opgenomen.

Onlangs werd dit gedicht tevens gepubliceerd op de site Reprocitaat, een project van kunstenaar Chris den Engelsman, die er het volgende over zegt:

“In deze rubriek treft u op iedere pagina een gedicht aan plus een of meer reproducties. De gedichten gaan over een kunstwerk of kunstenaar. De dichters reageren op wat ze waarnemen, de waargenomen kunstwerken zijn echter niet eenduidig. De beleving is subjectief. Wat de dichter waarneemt roept beelden op die vooral met hem zelf te maken hebben.
Voor mij is dit telkens aanleiding de betreffende plaatjes erbij te zoeken. Soms worden kunstenaar en titel van het kunstwerk in het gedicht genoemd, soms ook is het speurwerk iets gecompliceerder. Bij het zoeken naar teksten en plaatjes kom ik soms ook muziekstukken tegen, geïnspireerd op het betreffende schilderij of gedicht. Waar dit mogelijk is voeg ik deze toe. In die gevallen vindt u behalve de namen van de dichter en beeldend kunstenaar, ook de componist vermeld.”

MAGDALENA VOS OFTE TFELLE VOSKEN, 1644

Tussen opties, obligaties en verzuurd geld verlicht

het flakkerende schijnsel van vele generaties mannen-

blikken het goudbruin van haar dijen, het loodwit

op de knieën, de afdrukken van de ruwe mat

in het slaapvertrek; bijbelgeil domein vol geheimen

van de nimmer bevredigde meester.

Schuldbeladen en vastgekoekt met vernis,

gaan ze bijna schuil onder de krassen van zijn mes

in bronsgroen en violetzwart en oud-testamentisch rood.

Tot over de dood groeien ze voor verzamelaars door,

gaan ze voorbij aan alle aantijgingen dat dit tafereel

nooit geschilderd kan zijn door Rembrandt van Rijn.

Hoe het woekert in gelatine, olie en pigment,

hoe het Vosken, in dit verstorven huis, in deze kluis,

als voor eeuwig, kronkelt in hun beider lust.

Den Engelsman plaatste twee afbeeldingen bij ‘Magdalena Vos ofte tfelle vosken, 1646’: het schilderij ‘Hendrickje Stoffels’ uit 1650 en, veel beter passend, de ets ‘Het ledikant’ uit 1646.

Om een indruk te geven van de omvang van alleen al het lemma Rembrandt, volgt hier een lijst van de andere dichters van wie Den Engelsman een of meerdere teksten opnam: Bertus Aafjes, Albertingk Thijm, Hans Andreus, Erich Arendt, Mieke van Baal, Frans Babylon, Jan Baeke, H.H. ter Balkt, Maria Barnas, Frans Bastiaanse, Charles Baudelaire (fragment), Martijn Benders, Bernlef, Cornelis de Bie, Hein Boeken, Catharina Boer, Fernand Boissard, Pieter Boskma, P.C. Boutens, Lenze L. Bouwers, Gerard den Brabander, Anneke Brassinga, Chrétien Breukers, Frans August Brocatus, Tesad Bruinja, Henri Bruning, Johan van Cauwenberge, Hugo Claus, Jeannette Coppens, Jeremias de Decker, Pierre H. Dubois, Marcel Duchamp, Serge van Duijnhoven, John Elsum, Maarten van den Elzen, J.A. Emmens, Jan Engelman, Chris den Engelsman, Anna Enquist, Eddy Evenhuis, Stefan George, Ida Gerhardt, Eva Gerlach, Gust Gils, Willem Groenewegen, Elma van Haren, Erik Jan Harmens, Rita Van Hauwermeiren, Wil Heeffer, Henk van Heelu, Jan Frederik Helmers, Kees Hermis, Judith Herzberg, Wim Hofman, Ed. Hoornik, Constantijn Huygens, J.K. Huysmans, J. Immerzeel jr., Pierre Kemp, Hester Knibbe, Rutger Kopland, Pieter de Laat, Ed Leeflang, Pien Storm van Leeuwen, Jacobus van Looy, Magda Luttikhuizen, Christoph Meckel, Mark Meekers, Albert Megens, Sipko Melissen, Erik Menkveld, Leo Mesman, Jasper Mikkers, Bart Moeyaert, Herbert Mouwen, Richard Palmer-James, Andries Pels, János Pilinszky, Hans van Pinxteren, Cees van Raak, Rainer Maria Rilke, Victor Schiferli, F. Schmidt-Degener, Thom Schrijer, J.W. Schulte-Nordholt, Albertina Soepboer, Erik Spinoy, Els van Stalborch, Frank Starik, Abraham Sutskever, Nick J. Swarth, Hans Tentije, Wim van Til, Jace van der Ven, Ferdinand Vercnocke, Albert Verwey, Simon Vestdijk, Jan Veth, Joost van den Vondel, Jan Vos, Willem van de Vrande, Freddy de Vree, Victor Vroomkoning, H.F. Waterloos, J.B. Wellekens, Driek van Wissen, Margo de Wolf, Jan Wolkers, Daan Zonderland.

Voor meer informatie: www.chrisdenengelsman.nl

Voor meer informatie over de bloemlezing ‘Door de hand van Rembrandt’: scroll terug in deze rubriek Laatste Nieuws.