index




Zelfportret Jan Wessendorp (fragment)


INLEIDING VOOR CATALOGUS VAN GALLERY LUKISAN

Gallery Lukisan, gespecialiseerd in kunst uit Zuidoost-Azië en nog niet lang gevestigd in een kleine kerk in Bergen op Zoom, organiseert van 1 mei tot 19 juni 2021 een tentoonstelling met overwegend recent werk van Jan Wessendorp.
Omdat Albert Hagenaars en Jan Wessendorp al diverse keren samenwerkten, werd Albert Hagenaars gevraagd een inleiding voor de catalogus te schrijven.
Hij bedacht een groot aantal namen voor de tentoonstelling. Uit deze bonte verzameling werd unaniem 'Teder indringend' gekozen, tevens de titel van de inleiding.








TEDER INDRINGEND

Misschien valt het niet meteen op wanneer je een expositie van Jan Wessendorp bezoekt maar feit is dat je vooral afbeeldingen van mensen ziet, van mannen meer bepaald. Door abstrahering en, sterker nog, wijze van uitdrukken zijn die echter niet specifiek mannelijk, of juist wel maar zijn ze in dat geval ook voorzien van kenmerken die vrouwelijk genoemd mogen worden. Dat roept de vraag op wát je nu eigenlijk waarneemt en op zo'n moment raak je daadwerkelijk betrokken bij het ontstaansproces, raakt je blik verstrikt in het spanningsveld van deze dualiteit en ook nog tussen traditionele tegenstellingen als licht en donker, open en dicht, figuratief en abstract, en moet je aan de slag met interpreteren want vrijblijvendheid staan Wessendorps schilderijen in geen geval toe. Het werk met de titel 'Waakvlam of dwaallicht' geeft dat niet voor niets ook al aan.





Waakvlam of dwaallicht




De wezens manifesteren zich door zowel hun blik als hun houding. Het maakt niet uit of de manier van kijken ingekeerd is dan wel vrijmoedig of uitdagend. Zonder mankeren gaat het om een indringend, ook alweer tweezijdig vermogen: de kracht waarmee enerzijds de buitenwereld, inclusief beschouwer dus, opgezogen wordt en ánderzijds het innerlijke beleven tot uitdrukking gebracht.

Wessendorps personages tonen openheid, stellen zich op in al hun kwetsbaarheid maar nooit of te nimmer zijn ze weerloos, daarvoor is de intrinsieke waarde te groot en zeker ook te raadselachtig. Let in dit verband ook op de namen, bijvoorbeeld 'Aankondiging' en 'Geheim gebeuren'.
Of je wilt of niet, je probeert hun gestileerde emotie te benoemen, te vergelijken met eigen ervaringen. Zie je angst, mededogen, geluk, eenzaamheid, vreugde om pas verworven inzicht, liefde? Als je dit laatste wilt herkennen, is het zeker geen begeerte maar een streven naar puurheid en oorspronkelijkheid, naar samenval en het opheffen van polariteit.

De voorstellingen stralen sensitieve en spirituele energie uit, wat deels verklaart dat zoveel mensen ze aantrekkelijk vinden, zonder evenwel te kunnen zeggen waarom dat is. Zelfs al kom je een heel eind met duiden, er is altijd iets wat zich aan uitleg onttrekt, in alle suggesties te vluchtig is om zich vast te laten leggen.

Tot zover, beknopt, de inhoudelijke kant want er zijn ook formele kenmerken waarmee de kunstenaar zich onderscheidt.

Het meest opvallende komt voort uit zijn behoefte het werk niet alleen te omkaderen maar tevens in te bedden. Kijk naar z'n lijsten. Ook op deze expositie weer zie je dat die aan de schildering meedoen, bijvoorbeeld door de symboliek van de kleuren op het frame zoals in 'Ontpopping' en 'Geheime gebeurtenis'. Bovendien komt het regelmatig voor dat ze de afbeelding verbreden, verlengen en verdiepen, treffend geďllustreerd in 'Voorjaarsbloei' en, nog overtuigender, in 'Verdrinken in licht of de weg van de duizend dingen gaan'. Omgekeerd laat Wessendorp ook nog een omlijsting al midden in het schilderij beginnen, het meest markant in 'San Sebastian'.

Een tweede voorbeeld betreft het inzetten van schijnbaar betekenisloze details die aan sterren, bloemen, lichaamsdelen doen denken. Van het laatste zijn 'Vleeswording' en 'Stuwkracht / groeikracht' treffende voorbeelden.



Vleeswording




Tenslotte maakt Wessendorp graag gebruik van een roosterachtig lijnenspel. Dat lijkt haaks te staan op de hierboven aangegeven levensmotieven. Door hun zinderend golven, méégolven, passen ze daar echter toch goed bij, kunnen ze gezien worden als de afspiegeling van een onbekend krachtenveld. Maar vloeien deze vegetatieve vormen enerzijds en lineaire patronen anderzijds voort uit de figuratie of staan ze er juist aan de basis van? Wessendorps schilderijen roepen minstens zoveel vragen op als mogelijke verklaringen.

Hoe dan ook dragen ze gisting, broei en groei, transformatie uit, zelfs als er schijnbaar geen beweging is vast te stellen.
De geraffineerde combinatie van onderliggende woelingen, suggestieve kleuren, contrasten, beladen poses en gebaren en niet in het minst dus composities die hun perken te buiten gaan, garandeert de eigenheid en daarmee de bijzondere waarde van alles wat Jan Wessendorp voorstaat: als kunstenaar én als mens, twee hoedanigheden die bij hem overigens wezenlijk ondeelbaar zijn!

Ons rest op zijn aansporing eenzelfde inzet te willen geven, deelgenoot te worden van een in meerdere opzichten indrukwekkend artistiek proces vol verwondering.



Verdrinken in licht of de weg van de duizend dingen gaan




Klik hier voor meer informatie over Jan Wessendorp

Klik hier voor meer informatie over Gallery Lukisan






index